Wentylacja – jak i po co?

Nieodmiennie z poczuciem komfortu mieszkania w budynku wiąże się wilgotność. Do jej regulowania, służy wentylacja. To ona ma zapewnić usuwanie z domu wilgoci i zużytego powietrza oraz uzupełnianie z zewnątrz świeżego powietrza.

O wentylacji pisałem tu na blogu wiele razy, bo temat ten jest często przez inwestorów traktowany po macoszemu, co później powoduje różne kłopoty. Chciałem jednak zebrać w jednym miejscu najważniejsze informacje na ten temat i odnośniki do pozostałych artykułów. I zamierzam to zrobić poniżej.

Co to jest wentylacja?

Wentylacja to proces, w którym z domu usuwamy zużyte powietrze, zastępują je powietrzem świeżym. Zużyte, tzn. wilgotne, o mniejszej zawartości tlenu.

Wentylować dom można na kilka sposobów. Służą do tego układy wentylacji, ale można to zrobić też za pomocą zwykłego przewietrzania. Latem, gdy w domu przestaje być przyjemna atmosfera, otwieramy szeroko okna i wietrzymy dom.

Jeśli chodzi o układy wentylacji, rozróżniamy dziś przede wszystkim następujące rodzaje:

• wentylacja grawitacyjna (naturalna, wyporowa),
• wentylacja mechaniczna nawiewna lub wywiewna,
• wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna (zrównoważona),
• wentylacja hybrydowa — naturalna, wspomagana w razie potrzeby wentylatorem wyciągowym.

Rodzaje wentylacji

W tym miejscu chciałbym opisać bardziej szczegółowo systemy wymienione powyżej.

Wentylacja grawitacyjna (naturalna, wyporowa)

To system stosowany najczęściej. Jego sercem jest układ pionowych kanałów wentylacyjnych w kominach wentylacyjnych. Ciepłe powietrze z wnętrza domu ma mniejszą gęstość, niż powietrze na zewnątrz, dlatego jest wypierane z budynku. Ten ciąg kominowy wymusza przepływ powietrza.

Oczywiście wymagane jest również miejsce, którędy to powietrze do domu zostanie uzupełnione. Powinny być to rozszczelnione okna, albo nawiewniki okienne. Tego często brakuje, co powoduje zakłócenie działania wentylacji.

A wentylacja grawitacyjna latem w ogóle nie działa… Zimą zaś ma zbyt dużą wydajność w stosunku do potrzeb i powoduje przesuszanie wnętrza domu. Wspominałem o tym w tekście Jak zwiększyć wilgotność powietrza w domu, wraz z przykładem liczbowym.

Poświęciłem jej między innymi następujące artykuły:

• Zasady działania wentylacji grawitacyjnej — opisujący mechanizm działania tego systemu,
• Wentylacja grawitacyjna, czyli jak skutecznie marnować ciepło — bo nie da się odzyskać ciepła uciekającego przez komin wentylacyjny,
• Wady wentylacji grawitacyjnej — bo tych jest masa, a zalet niewiele.

Wentylacja mechaniczna nawiewna lub wywiewna

Pewniejszym rozwiązaniem jest wentylacja nawiewna nadciśnieniowa (nawiewna) lub podciśnieniowa (wywiewna). Wymaga dwóch otworów (nawiewu i wywiewu) oraz wentylatora, który będzie wymuszać przepływ powietrza.

Na ten temat za wiele tu nie pisałem, bo w budownictwie mieszkaniowym to rozwiązanie raczej niszowe, stosowane wyłącznie w niektórych domach wielorodzinnych. No, to oczywiście pewne uproszczenie, bo przecież takim układem wentylacyjnym jest wentylator łazienkowy czy okap kuchenny.

Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna (zrównoważona)

To krok dalej w rozwoju systemów wentylacyjnych. Tu mamy dwa wentylatory i dwa układy przewodów wentylacyjnych. Dzięki temu centrala wentylacyjna nawiewa tyle samo powietrza, ile z domu jest usuwane.

Taki system jest wydajny, niezależny od pogody, choć oczywiście wymaga prądu do działania. Daje się też niemal dowolnie sterować i regulować. Można zmniejszyć wydajność na czas wyjazdu, albo ją zwiększyć na czas imprezy ze znajomymi.

Ten układ pozwala również na odzyskiwanie ciepła w tzw. rekuperatorze (rekuperację), ale także podłączenie gruntowego wymiennika ciepła, który zimą powietrze ogrzeje, a latem nieco ochłodzi.

Wspominałem o niej między innymi w artykułach:

• Wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna (zrównoważona),
• Wentylacja z odzyskiem ciepła (rekuperacja),
• Czy wentylacja mechaniczna się opłaca? (zdania są podzielone, na pewno zyskuje się na komforcie),
• Czy wentylację mechaniczną się czyści? (niektórzy twierdzą, że to konieczne, bo w kanałach rośnie grzyb, choć chyba nikomu nie udało się tego jeszcze dowieść),
• Rozproszona wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (bo nie musi być jedna centrala na cały dom, można wentylować każdy pokój osobno),
• Wentylacja w domu pasywnym (bo właśnie wentylacja mechaniczna musi się w domu pasywnym pojawić).

Wentylacja hybrydowa

To rozwiązanie łączące w sobie kominy wentylacyjne i wentylator wyciągowy. Zimą działa jak wentylacja naturalna, latem — jak mechaniczna wyciągowa.

Oczywiście wentylacja hybrydowa też wymaga do działania odpowiedniej ilości otworów w ścianach (nawiewników), by umożliwić napływ świeżego powietrza. Jest wydajna nawet latem, ale wciąż trudno ją zimą sterować.

Zobacz także